
آنچه در این مقاله میخوانید
خواب و اثر آن بر مغز:
انسان سالم در شبانه روز به 8 ساعت خواب نیاز دارد. بهترین ساعت خواب 11 شب تا 6 صبح است.
خواب عبارت است از عدم توانایی ارادی در کنترل محیط فیزیکی و کاهش یا فقدان سطح هوشیاری، تعلیق نسبی ادراکات حسی و غیرفعال شدن تقریباً تمام عضلات ارادی در زمان استراحت طوری که فعالیت بدن و ذهن تغییر کرده و توهمهای بینایی جایگزین تصاویر واضح واقعی شوند.
در بین پستانداران، پرندگان، ماهیان و دیگر جانوران مراحل خواب و بیداری وجود دارد. خواب برای سلامت و بازسازی سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی اسکلتی انسانها و جانوران اهمیت دارد. خواب حالتی است که در مقابل بیداری (هماهنگی توانایی ارادی و آگاهی نسبت به این توانایی) قرار میگیرد.
انسان محتمل است که از اختلالات خواب متنوعی شامل بدخوابی مثل بیخوابی، پرخوابی، حمله خواب و آپنه خواب؛ خوابپریشی مثل راه رفتن در خواب، اختلال رفتاری حرکت سریع چشم در خواب؛ دندانقروچه و خروپف رنج ببرد. استفاده از نور مصنوعی در الگوی خواب انسان تغییر اساسی ایجاد میکند
اختراع دستگاه نوار مغزی به دانشمندان اجازه داد تا به مطالعه خواب انسان، به روشهایی که پیش از آن ممکن نبود، بپردازند. در خلال دهه ۱۹۵۰ فردی به نام اوژن آسرینسکی که تازه از دانشگاه فارغالتحصیل شده بود، از این وسیله برای کشف آنچه امروز خواب REM خوانده میشود استفاده کرد. مطالعات بیشتر بر روی خواب انسان نشان داده است که خواب، از یک سری مراحل گذر میکند که الگوهای امواج مغزی در هر مرحله با یکدیگر متفاوت هستند.
خواب دارای دو نوع اصلی است:
خواب REM (حرکت سریع چشم = Rapid Eye movement) که خواب فعال یا خواب متناقض (paradoxical) نیز خوانده میشود.
خواب NREM (حرکات غیرسریع چشم Non-Rapid Eye = Movement) که خواب آرام نیز خوانده میشود.
در خلال نخستین مراحل خواب، ما هنوز نسبتاً بیدار و هوشیار هستیم. مغز، امواجی تولید میکند به نام امواج بتا که دارای فرکانس بالا و دامنه پایین هستند. به مرور که مغز شروع به آرامش یافتن میکند، امواج کند تری به نام امواج آلفا متصاعد میشوند که دارای دامنه بالا و فرکانس پایین هستند. در طول این مدّت و هنگامی که هنوز کاملاً به خواب نرفتهایم ممکن است احساس عجیب و کاملاً واضحی را تجربه کنیم که توهمات پیش خواب نامیده میشود. مثالهای متداول و شایع این پدیده عبارتند از احساس افتادن (پرت شدن) یا شنیدن این که کسی نام شما را صدا میکند. رویداد بسیار شایع دیگری که در این دوره زمانی وجود دارد، پرش میوکلونیک است. اگر تاکنون، بدون هیچ دلیل مشخص و خاصی، ناگهان بدنتان تکان خورده یا پریده است این پدیده ظاهراً عجیب را تجربه کردهاید. در عالم واقع، این پرشهای میوکلونیک بسیار شایعند.
اولین قسمت خواب non-REM است. خواب دیدن در خواب non-REM بسیار کم است و اگر هم خواب ببینیم آن را فراموش میکنیم. در این قسمت خواب ماهیچهها بیحس نیستند. خواب non-REM شامل چهار مرحله میشود:
مرحلهٔ اول
شروع چرخه خواب و مرحله نسبتاً سبک و خفیفی از خواب است. مرحله ۱ را میتوان به صورت دورهگذار بین بیداری و خواب در نظر گرفت. در مرحله ۱، مغز امواج تتا تولید میکند که امواجی با دامنه بلند و فرکانس پایین هستند. این مرحله از خواب، تنها مدت زمانی کوتاه در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول میکشد و اگر در این مرحله کسی را از خواب بیدار کنید، احتمالاً به شما خواهد گفت که خواب نبوده است!
مرحلهٔ دوم
دومین مرحله خواب تقریباً ۲۰ دقیقه طول میکشد. مغز شروع به تولید امواج منظم و سریعی میکند که به نام دوکهای خواب معروفند. در این مرحله گاهی امواج بتا هم ظاهر میشود. دمای بدن شروع به کاهش و ضربان قلب شروع به کند شدن میکند. این مرحله، یک مرحلهٔ ناهشیار است که خواب رونده به راحتی بیدار میشود.
مرحله سوم (مراحل سوم و چهارم)
این مراحل، عمیقترین مراحل خواب NREM هستند. پس از این مراحل، قسمت دوم خواب یعنی خواب REM آغاز میشود. امواج مغزیِ عمیق و کند به نام امواج تتا و دلتا در خلال مراحل سوم و چهارم خواب، مشاهده میشوند. این مراحل دورهگذار بین خواب سبک و خواب بسیار عمیق هستند. در انتهای این مرحله انقباض اغلب عضلات از بین میرود و هوشیاری به نازلترین سطح خود میرسد. البته امروزه مرحله سوم و چهارم خواب را یک مرحله (مرحله سوم) مینامند
خواب و اثر آن بر مغز:
انسان سالم در شبانه روز به 8 ساعت خواب نیاز دارد. بهترین ساعت خواب 11 شب تا 6 صبح است.
خواب عبارت است از عدم توانایی ارادی در کنترل محیط فیزیکی و کاهش یا فقدان سطح هوشیاری، تعلیق نسبی ادراکات حسی و غیرفعال شدن تقریباً تمام عضلات ارادی در زمان استراحت طوری که فعالیت بدن و ذهن تغییر کرده و توهمهای بینایی جایگزین تصاویر واضح واقعی شوند.
در بین پستانداران، پرندگان، ماهیان و دیگر جانوران مراحل خواب و بیداری وجود دارد. خواب برای سلامت و بازسازی سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی اسکلتی انسانها و جانوران اهمیت دارد. خواب حالتی است که در مقابل بیداری (هماهنگی توانایی ارادی و آگاهی نسبت به این توانایی) قرار میگیرد.
انسان محتمل است که از اختلالات خواب متنوعی شامل بدخوابی مثل بیخوابی، پرخوابی، حمله خواب و آپنه خواب؛ خوابپریشی مثل راه رفتن در خواب، اختلال رفتاری حرکت سریع چشم در خواب؛ دندانقروچه و خروپف رنج ببرد. استفاده از نور مصنوعی در الگوی خواب انسان تغییر اساسی ایجاد میکند
اختراع دستگاه نوار مغزی به دانشمندان اجازه داد تا به مطالعه خواب انسان، به روشهایی که پیش از آن ممکن نبود، بپردازند. در خلال دهه ۱۹۵۰ فردی به نام اوژن آسرینسکی که تازه از دانشگاه فارغالتحصیل شده بود، از این وسیله برای کشف آنچه امروز خواب REM خوانده میشود استفاده کرد. مطالعات بیشتر بر روی خواب انسان نشان داده است که خواب، از یک سری مراحل گذر میکند که الگوهای امواج مغزی در هر مرحله با یکدیگر متفاوت هستند.
خواب دارای دو نوع اصلی است:
خواب REM (حرکت سریع چشم = Rapid Eye movement) که خواب فعال یا خواب متناقض (paradoxical) نیز خوانده میشود.
خواب NREM (حرکات غیرسریع چشم Non-Rapid Eye = Movement) که خواب آرام نیز خوانده میشود.
در خلال نخستین مراحل خواب، ما هنوز نسبتاً بیدار و هوشیار هستیم. مغز، امواجی تولید میکند به نام امواج بتا که دارای فرکانس بالا و دامنه پایین هستند. به مرور که مغز شروع به آرامش یافتن میکند، امواج کند تری به نام امواج آلفا متصاعد میشوند که دارای دامنه بالا و فرکانس پایین هستند. در طول این مدّت و هنگامی که هنوز کاملاً به خواب نرفتهایم ممکن است احساس عجیب و کاملاً واضحی را تجربه کنیم که توهمات پیش خواب نامیده میشود. مثالهای متداول و شایع این پدیده عبارتند از احساس افتادن (پرت شدن) یا شنیدن این که کسی نام شما را صدا میکند. رویداد بسیار شایع دیگری که در این دوره زمانی وجود دارد، پرش میوکلونیک است. اگر تاکنون، بدون هیچ دلیل مشخص و خاصی، ناگهان بدنتان تکان خورده یا پریده است این پدیده ظاهراً عجیب را تجربه کردهاید. در عالم واقع، این پرشهای میوکلونیک بسیار شایعند.
اولین قسمت خواب non-REM است. خواب دیدن در خواب non-REM بسیار کم است و اگر هم خواب ببینیم آن را فراموش میکنیم. در این قسمت خواب ماهیچهها بیحس نیستند. خواب non-REM شامل چهار مرحله میشود:
مرحلهٔ اول
شروع چرخه خواب و مرحله نسبتاً سبک و خفیفی از خواب است. مرحله ۱ را میتوان به صورت دورهگذار بین بیداری و خواب در نظر گرفت. در مرحله ۱، مغز امواج تتا تولید میکند که امواجی با دامنه بلند و فرکانس پایین هستند. این مرحله از خواب، تنها مدت زمانی کوتاه در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول میکشد و اگر در این مرحله کسی را از خواب بیدار کنید، احتمالاً به شما خواهد گفت که خواب نبوده است!
مرحلهٔ دوم
دومین مرحله خواب تقریباً ۲۰ دقیقه طول میکشد. مغز شروع به تولید امواج منظم و سریعی میکند که به نام دوکهای خواب معروفند. در این مرحله گاهی امواج بتا هم ظاهر میشود. دمای بدن شروع به کاهش و ضربان قلب شروع به کند شدن میکند. این مرحله، یک مرحلهٔ ناهشیار است که خواب رونده به راحتی بیدار میشود.
مرحله سوم (مراحل سوم و چهارم)
این مراحل، عمیقترین مراحل خواب NREM هستند. پس از این مراحل، قسمت دوم خواب یعنی خواب REM آغاز میشود. امواج مغزیِ عمیق و کند به نام امواج تتا و دلتا در خلال مراحل سوم و چهارم خواب، مشاهده میشوند. این مراحل دورهگذار بین خواب سبک و خواب بسیار عمیق هستند. در انتهای این مرحله انقباض اغلب عضلات از بین میرود و هوشیاری به نازلترین سطح خود میرسد. البته امروزه مرحله سوم و چهارم خواب را یک مرحله (مرحله سوم) مینامند
دیدگاه ها